Module 3:

De voorbereiding op het campagne voeren

Goed voorbereid de boer op

Nu je bepaald hebt waar jouw politieke partij voor staat, en je je kandidatenlijst hebt samengesteld, is het tijd voor de volgende, grote stap. Met de gemeenteraadsverkiezingen in het vooruitzicht is één van de grote uitdagingen om je publiek op tijd en op de juiste manier te bereiken, te informeren en uiteindelijk te overtuigen. Makkelijk gezegd, maar minder gemakkelijk gedaan. Om een idee te geven van waar politieke partijen rekening mee moeten in de aanloop naar het campagne voeren, laten we in deze module zien hoe een aantal ervaringsdeskundigen met deze uitdaging (zijn) om(ge)gaan. Ook hebben we wederom een aantal interessante links verzameld, die je kunnen helpen bij het voorbereiden van de campagne.

Navigeer naar:

Ervaringsdeskundigen in woord en beeld
Campagnevoorbereiding in de praktijk
Een goede voorbereiding
Handige links

Ervaringsdeskundigen in woord en beeld

In de onderstaande video vertellen drie ervaringsdeskundigen over hoe zij campagnes voeren en voorbereiden. Caren van der Lee, bestuurslid communicatie van Jong Maashorst, vertelt over het opzetten van een goede campagne. Myrte Hesselberth, fractievoorzitter van PRO Oisterwijk, vertelt over haar ervaring met de herindelingscampagne die zij gevoerd heeft. Zij is één van de jongste fractievoorzitters in Oisterwijk en zeer actief op social media. Tenslotte vertelt ook Gijs van Heeswijk, wethouder in gemeente Maashorst (voorheen Uden), over zijn ervaring met het voeren en voorbereiden van campagnes.

For privacy reasons Vimeo needs your permission to be loaded. For more details, please see our Privacyverklaring.
Ik Accepteer

Campagnevoorbereiding in de praktijk

De gemeenteraadsverkiezingen lijken nog ver weg. Toch is het slim om nu alvast na te denken over je campagnestrategie. Wat wil je uitstralen? Wat is je kernboodschap? Hoe ga je de verschillende doelgroepen bereiken? Daarom hebben wij twee ervaren raadsleden gevraagd om uitgebreide tips te geven over hoe je het campagne voeren voorbereidt.

Lea Manders

Sinds 1998 is Lea raadslid voor de lokale partij Arnhem Centraal. In het dagelijkse leven is zij sinds 35 jaar werkzaam als zzp-er: zij is coach, astroloog en hypnotherapeut.

Laurens van Voorst

Laurens is fractievoorzitter van de lokale partij Hart (gemeente Meierijstad) en auteur van een handboekje over campagne voeren (‘Bijvoorbeeld Hart, 2017’). In het dagelijks leven is hij moderator en copywriter.

Hoe bereid je je voor op de verkiezingscampagne? Hoe bepaal je wat je gaat doen?

Lea: Ik heb natuurlijk al heel wat campagnes meegemaakt. Belangrijk is een goede planning/tijdlijn en op tijd beginnen. Start nu met een campagneteam dat met ideeën komt. Reserveer al borden voor posters in je gemeente. Bepaal een paar lokale onderwerpen waarmee je tot aan de ‘echte campagne’ kunt shinen. Uiteraard zijn sociale media ook essentieel.

Laurens: Onze partij voert permanent campagne en gaat hooguit die campagneactiviteiten op termijn wat opvoeren. Wat ons betreft is campagnevoeren vooral je werk als raadsfractie goed doen en ervoor zorgen dat wat je doet zichtbaar is. We communiceren zeer intensief. Vijf tot zes keer per week artikelen op onze site (en dat al vijf jaar lang), dagelijks actief op sociale media, (online) gesprekken met letterlijk iedereen die de gemeenteraad een brief stuurt. Ook organiseren we (online) themabijeenkomsten.

Verder hebben we oog voor ‘leuke dingen’: een rijm rond sinterklaastijd, een online enquête, een carnavalslied, dat soort dingen. Bij de vorige verkiezingen plaatsten we in een lokaal weekblad drie maanden lang advertenties met steeds wisselende, prikkelende teksten. Het bereik was goed, maar het was wel prijzig.

Wat is de belangrijkste les die je hebt geleerd op het gebied van campagne voeren?

Laurens: Wat je ook doet, uiteindelijk draait het electorale succes om de kandidatenlijst. Mensen stemmen lokaal op mensen die ze kennen. Daarom is het belangrijk dat je een lange lijst hebt met mensen met grote sociale netwerken. Iemand zei ooit tegen me: “Ik vind dat jouw partij het erg goed doet, maar ik stem op een andere partij, want mijn buurman staat daar namelijk op de lijst. Dat begrijp je wel, toch?”

Lea: Voor jezelf heel helder definiëren wat jouw lokale partij-DNA is en van daaruit de lijnen herkenbaar neerzetten. “Dat is die partij die…” Zo kan je eruit springen, met bijvoorbeeld drie herkenbare, simpele onderwerpen. Reageer ook altijd op vragen van inwoners aan raadsleden.

Stelling:

‘Campagnevoeren is alleen voor lijsttrekkers.’

Lea: Als team moet je het doen: bij winkelcentra staan en gerichte folders in de brievenbus gooien.

Laurens: Tuurlijk niet. Maar, een goede campagne vraagt wel om een strenge campagneleider die de kwantiteit, kwaliteit en stijl van alle uitingen bewaakt. Een goede campagne duldt geen interne democratie binnen de partij. Dan wordt het grauw en grijs. De lijsttrekker heeft vanzelfsprekend wel een belangrijke rol in de campagne.

Wat werkte goed of juist niet, volgens jouw eigen campagne-ervaring? Wat zou je mensen aanraden om te doen?

Lea: Wat Laurens al eerder aangaf: eigenlijk is het in deze tijd zo dat je een ‘permanente campagne’ moet voeren. Je bent niet geloofwaardig als men pas drie weken voor de verkiezingen wat van je hoort. Van meerdere partijen hoorde ik dat wijkcampagnes heel succesvol zijn, zeker in kleinere gemeenten. Daar is de ‘local hero’ een stemmentrekker. Belangrijk is dat de raadsleden sparen voor de campagne. € 15.000,- is toch wel een prettig bedrag als uitgangspunt, vinden wij.

Laurens: Denk niet alleen na over middelen, maar ook over de stijl. Zorg voor een eenduidige, herkenbare en onderscheidende presentatie. Heb het lef om af te wijken van anderen, ook als je daarmee mensen afstoot. Je kunt geen allemansvriend zijn. Mijn ervaring is dat negen van de tien partijen met vergelijkbare programma’s (‘Goede zorg voor iedereen!’) in dezelfde vijver vissen. Zoek een – desnoods kleine – vijver, waar geen hengelaar komt.

Een andere tip: hou vol. Een raadslid van een andere lokale fractie in mijn gemeente had op een training communicatie geleerd dat je moet stoppen met dingen die niet werken. ‘Een eyeopener’, vond ze dat. Ik liet haar maar zo wijs. Maar mijn ervaring is anders. Hart geeft wekelijks een digitale nieuwsbrief uit. Lange tijd deden we dat voor slechts 25 abonnees. Ondankbaar werk. Maar inmiddels komt er al ruim twee jaar lang elke week een abonnee bij. Dat leidt niet alleen tot betrokkenen bij onze partij, maar ook tot betrokkenheid bij de lokale politiek in het algemeen.

Maak je gebruik van sociale media?

Laurens: Zeker: Hart zit op Instagram, Twitter, YouTube (eigen kanaal) en Facebook (dankzij intensief beheer bijna 2.000 volgers). We gebruiken die platforms om mensen naar berichten op de site te krijgen, om verantwoording af te leggen en om reacties uit te lokken. Want juist dat is zo fijn aan sociale media: het is interactief. Maar denk ook aan andere media dan de sociale media: de lokale en regionale media doen er echt toe. Verdiep je in hoe journalisten werken en denken. Waar kun je ze mee benaderen? En waar moet je ze vooral niet mee lastig vallen? Hoe doe je dat? Op welke momenten? De journalistiek is de loopplank tussen je partij en het brede publiek. De journalistiek heeft ook autoriteitswaarde – een stuk over onze partij in de regionale krant maakt meer indruk dan hetzelfde verhaal op onze eigen website.

Lea: De eigen site is voor ons de basis van waaruit we twitteren, facebook, en dergelijke sociale media gebruiken. In de week voor de verkiezingen laten we een huis-aan-huisfolder verspreiden en een week daarvoor zetten we grote posters op borden in de straten.

Stelling:

‘Campagnevoeren hoeft alleen nog maar via sociale media.’

Lea: Nee, zeker niet voor een lokale partij, omdat de doelgroep vaak wat ouder is. Het persoonlijke contact is daarnaast essentieel.

Laurens: Nee joh. Campagnevoeren doe je door de traditionele media te halen, door bijeenkomsten te organiseren, door contact te zoeken met iedereen die een brief of mail stuurt aan de raad en bovenal door hard te werken in en buiten de raad. En ja, ook door sociale media te gebruiken.

Een groot deel van de bevolking gaat niet stemmen. Hoe stimuleer je hen in een campagne om dat wel te doen? Ofwel, hoe voer je campagne om de opkomst te verhogen?

Lea: Door onderwerpen op te pakken die echt leven in de gemeente en die veel oproepen. Daardoor hebben mensen eerder het gevoel dat het zin heeft om te gaan stemmen.

Laurens: Eens met Lea: door thema’s te agenderen waar mensen wat van vinden. Door mensen te verleiden om hun mening te geven, om bij ons aan de bel te trekken als ze ergens wat van vinden en door te laten zien dat je hard werkt. Dus niet ‘Ga stemmen mensen!’ maar dingen doen waardoor mensen denken ‘Misschien moest ik maar eens gaan stemmen’.

Wat is de leukste campagne-ervaring die je hebt gehad?

Lea: Bij de verkiezingskraam een hele grote opblaaspop. Dat viel wel op. En de gesprekken met mensen zijn altijd interessant!

Laurens: Onze partij organiseerde ooit een concert van een band. Dat was erg leuk. Het leverde geld op voor de campagne, zorgde voor nieuwe contacten en gaf onze partij een reputatie van jong en gezellig. Ook leuk: toen lokale afdelingen van landelijke partijen Haagse kopstukken naar hier haalden, huurden we een Maxima-look-a-like in. Het is een manier om ludiek in te haken op wat er gebeurt en om die gimmick te gebruiken om je boodschap te verkondigen.

Stelling:

‘Jongeren kun je alleen bereiken via sociale media.’

Lea: Klopt. Maar een feestje organiseren helpt ook (zodra het weer mag).

Laurens: Het bereiken van jongeren is als een wandeling in een mijnenveld als je zelf wat ouder bent. Probeer niet de stijl van jongeren te imiteren. Je valt geheid door de mand. Jongeren zijn te bereiken via sociale media, maar laat het over aan mensen die weten hoe dat moet.

Ter afsluiting, heb je tips voor mensen die nu campagne gaan voeren?

Laurens: Tip één: begin de volgende campagne de dag na de verkiezingen. Tip twee: blijft jezelf trouw. Je zoekt kiezers bij jouw standpunten, geen standpunten bij kiezers. Het zou zomaar kunnen dat de standpunten van je partij gewoon niet meer medestanders trekken dan één zetel. Het zij zo. Dat is niet erg. Je verkoopt geen wasmiddel waar marktaandeel voor moet worden ontwikkeld. Wat je wil, is dat al jouw medestanders op je stemmen. Als dat er honderd zijn, dan zijn het er honderd. Zijn het er tienduizend, dan zijn het er tienduizend.

Een goede voorbereiding op het campagne voeren

Wegwijzer ‘campagne’

In een campagne draait veel om de vraag hoe je je middelen en mankracht effectief inzet. Dat betekent dat je veel keuzes moet maken. Waar richt je je op, en waarop juist niet? We leren je graag meer over het ontwikkelen, uitvoeren en evalueren van een campagne.

Bezoek de website

Doelgroepenmatrix

Een belangrijk onderdeel van je campagnestrategie is het bepalen van je doelgroep. Met een doelgroepenmatrix kom je erachter hoe groepen zich tot jou verhouden. Wie zullen zeker op jou stemmen? Wie gaan er ook daadwerkelijk stemmen? Wie twijfelen of ze gaan stemmen, of twijfelen tussen jouw partij en een andere partij? En natuurlijk zijn er ook mensen die zeker niet gaan stemmen, of zeker niet op jouw partij zullen stemmen. De doelgroepenmatrix stelt je in staat je campagne te prioriteren en de juiste boodschap te richten op de juiste doelgroep.

Bezoek de website

Kiezersonderzoek

Voordat je een campagnestrategie ontwikkelt, moet je je kiezers kennen. Met wie heb je precies van doen, en wat zijn hun wensen? De kennis die dit onderzoek oplevert, kun je uiteraard toepassen op je campagne.

Bezoek de website

Communicatie

Hoe zorg je ervoor dat je het hele jaar door zichtbaar bent? Hoe bereik je je doelgroepen op een effectieve manier? Op het Kennispunt Lokale Politieke Partijen hebben we een aantal modules voor je beschikbaar gesteld die kunnen helpen bij het inrichten van de communicatie binnen je campagne.

Bezoek de website

De onderstaande trainingen zijn specifiek bedoeld voor lokale politieke partijen

Training strategie verkiezingscampagne

Samen met je eigen partijgenoten stel je in deze training van 2,5 uur onder begeleiding een campagnestrategie op.

Bezoek de website

Training campagnestrategie

In deze training leer je hoe je een campagnestrategie opstelt. Zo krijg je bijvoorbeeld antwoord op de vraag hoe en welke analyses je moet maken, hoe je je doelgroepen bepaalt en hoe je je strategie vertaalt in acties.

Bezoek de website

Training online communicatie

Tijdens deze online training ga je aan de slag met communicatiekanalen bij jouw politieke partij passen. Zo leer je onder andere hoe je deze kanalen organiseert.

Bezoek de website